Funkcjonowanie nowoczesnych maszyn i urządzeń przemysłowych wiąże się zwykle z korzystaniem z rozlicznych rozwiązań z obszaru automatyki, które pozwalają na usprawnienie oraz przyspieszenie realizowanych operacji, a także zredukowanie ilości powstających braków. Jednym z układów, które okazują się niezbędne do właściwego działania używanego sprzętu, jest wszelkiego rodzaju oprzyrządowanie pomiarowe. Wśród szczególnie przydatnych elementów znajdują się przede wszystkim enkodery obrotowe i liniowe. Przekonajmy się, jaka jest ich rola i sprawdźmy, na jakiej zasadzie mogą one pracować.
Enkodery to urządzenia, które pozwalają na precyzyjne określanie położenia konkretnego elementu lub zliczenie drogi, jaką przebył on, przemieszczając się w czasie swego działania. Wśród nich występują zarówno enkodery obrotowe, niezbędne do pracy z podzespołami poddawanymi rotacji, jak i enkodery liniowe, konieczne, jeżeli ruch ma charakter prostoliniowy. Do właściwej pracy poza przemieszczającym się wraz z konkretną częścią enkoderem potrzebny będzie również nieruchomy liniał instalowany np. na powierzchni, nad którą odbywa ruch. W zależności od potrzeb używane są różne rodzaje enkoderów i liniałów. W grę wchodzą tu rozwiązania magnetyczne i optyczne.
Układy enkodera i liniału optycznego funkcjonują dzięki możliwości zliczania ułożonych naprzemiennie pól, które przepuszczają lub blokują promieniowanie świetlne. Enkoder wyposażony w specjalny detektor i przyrząd emitujący światło, rejestruje więc kolejne sekwencje przy przemieszczaniu się wzdłuż liniału. W układach magnetycznych liniał cyklicznie zmienia swoją biegunowość, a enkoder wykrywa fluktuacje pola magnetycznego, które są z tym związane. Właściwie dobrany zestaw enkodera i liniału dostarczy układom sterującym maszyną potrzebne informacje o działaniu elementów ruchomych.